De Schone Kleren Campagne, achACT en hun lidorganisaties voerden vandaag actie in Brussel. Met de actie vragen ze een wet die kledingbedrijven dwingt om de basisrechten in hun internationale toeleveringsketens te respecteren. Het is vandaag zes jaar geleden dat het Rana Plaza complex instortte. Daarbij vielen 1138 doden en meer dan 2000 gewonden.

Een modeshow van mensenrechtenschendingen

Op een rood tapijt paraderen mannequins. Hun arrogantie staat in schril contrast met hun gescheurde en verbrande kleren, die lijken gevonden tussen het puin van het ingestorte Rana Plaza complex. Symbolen van een industrie waarvan het concurrentievermogen en bedrijfsmodel grotendeels gebaseerd zijn op de schending van de mensenrechten van kledingarbeiders.

• Schending van het recht om veilig te leven en te werken, zoals in de fabrieken van het Rana Plaza complex.
• Schending van het recht op een leefbaar loon, bijna overal in de kledingindustrie, zowel in Azië als in Europa, en zelfs binnen de Europese Unie.
• Schending van het recht om zich vrij te verenigen en collectief te onderhandelen, zonder bang te zijn voor represailles. Op een structurele manier zoals bijvoorbeeld in China, of zoals in Bangladesh in december vorig jaar, waar werknemers die de straat op gingen massaal werden opgepakt en ontslagen. Maar ook in Latijns-Amerika, zoals in El Salvador en Honduras, wordt vakbondsvrijheid massaal met de voeten getreden.

Bedrijven zelf vragende partij voor een wet

In deze omstandigheden wordt veel kleding gemaakt voor Europese maar ook Belgische merken en ketens. Straffeloos dan nog : een Belgisch bedrijf dat de fundamentele rechten in zijn internationale toeleveringsketens niet respecteert, wordt niet bestraft. Bedrijven die zich wél inspannen om ethisch te produceren, moeten concurreren met anderen die zich weinig aantrekken van de mensenrechten.

De Leidende Principes voor Bedrijven en Mensenrechten van de VN, zijn duidelijk: bedrijven hebben de verantwoordelijkheid om de mensenrechten te respecteren en het principe van due diligence toe te passen: de risico’s op mensenrechtenschendingen in de keten identificeren, voorkomen en remediëren. Staten zijn verplicht om deze rechten te beschermen, inclusief tegen misbruiken gepleegd door bedrijven in hun invloedssfeer.

Een aantal bedrijven stellen het gebrek aan een gelijk speelveld zelf aan de kaak en vragen wettelijke initiatieven van de Belgische overheid. In januari ondertekendenJBC en Bel&Bo een brief van de Schone Kleren Campagne en achACT gericht aan Kris Peeters, waarin een duidelijk politiek signaal en een beleidskader gevraagd werden. 

De nood aan een ​​bindend wettelijk kader

Jaren van vrijwillige initiatieven van bedrijven (gedragscodes, sociale audits, enz.) zorgden niet voor een kentering. De Belgische regering moedigt bedrijven nauwelijks aan om te ondernemen met respect voor de mensenrechten in hun keten. Onze buurlanden nemen wél het voortouw. In Frankrijk is er de wet ‘sur le devoir de vigilance’, in Groot-Brittannië moeten bedrijven rapporteren over de anti-slavernij maatregelen die ze nemen. Ook de Luxemburgse regering heeft plannen in die zin en in Zwitserland en Finland zijn er publieke debatten over het reguleren van bedrijven. België loopt duidelijk achter: het is tijd om een ​​versnelling hoger te schakelen.

In het kader van de campagne #cleanekleren, overhandigden Wereldsolidariteit, ACV en hun campagnepartners in februari 50.000 handtekeningen aan Kris Peeters, huidig minister van Werk, Economie en Consumentenzaken. De eis : bindende regels die kledingbedrijven verplichten de mensenrechten te respecteren.

De Schone Kleren Campagne, achACT en hun lidorganisaties vragen de Belgische regering om een ​​wet aan te nemen die aangepast is aan de Belgische context. Een bindende wet die ervoor zorgt dat alle bedrijven die vanuit België opereren, inclusief KMO’s, de mensenrechten in hun internationale toeleveringsketens respecteren, en dat ze wettelijk verantwoordelijk worden gehouden voor mensenrechtenschendingen als gevolg van hun praktijken.

Deze eis vormt de kern van een oproep aan de voorzitters van de politieke partijen van het land vandaag, door meer dan 25 vertegenwoordigers van Belgische NGO's, vakbonden en consumentenorganisaties: « Rana Plaza: never again !  Bedrijven moeten ook de mensenrechten respecteren. Er moet een wet komen. »

Het is aan de Belgische politieke partijen om er voor te zorgen dat de volgende federale regering hier werk van maakt.

Foto: Joris De Boer