1.138 paar lege schoenen. Daarmee herdacht de Schone Kleren Campagne de slachtoffers van de instorting van een grote kledingfabriek in Bangladesh, vandaag 5 jaar geleden. Vandaag zijn de kledingfabrieken er veiliger dan in 2013, maar leven de kledingarbeid(st)ers nog steeds in krottenwijken. MC Lily, bekend van Belgium’s Got Talent en De Slimste Mens, was erbij in Antwerpen en rapte: “Zijn wij ’t akkoord dat die mensen worden uitgezogen? Als ge dat hoort, blijft ge dan onbewogen? Dat snel en grondig veranderen, dat zou wel ‘ns mogen!”
Bij de instorting van het Rana Plaza complex vielen 1.138 doden, meer dan 2000 kledingarbeid(st)ers raakten verminkt, zwaar gewond of gehandicapt. Nulifar was één van hen: “Ik ben niet meer dezelfde. De pijn in mijn rug, schouder en hand gaat niet weg. Ik kan er niet van slapen. Liggen gaat moeilijk, zelfs zitten doet pijn: mijn been trilt ervan. Ik heb ook veel last van hoofdpijn. Een dokter stelde een CT-scan voor, maar dat kan ik niet betalen. Als compensatie kreeg ik 100.000 taka, oftewel 1000 euro. Meer niet. Daarmee kan ik mijn medische kosten niet dragen. Aan de toekomst durf ik niet te denken. Ik ben ziek. Ik kan niet werken, kan niets verdienen. Dus kan ik mijn kinderen niet naar school sturen. Wat als zij ook in de textielsector terechtkomen? Als ze dat werk doen, gaan ze er misschien aan dood.”
De veiligheid van de Bengaalse kledingfabriek verbeterde dankzij een Akkoord dat in 2013 afgesloten werd tussen bedrijven en vakbonden. In mei loopt dat af. Er is een opvolger, het 2018 Akkoord, dat door 144 bedrijven ondertekend werd.
En de Belgische bedrijven?
Tot nu toe hebben 7 Belgische bedrijven het 2018 Akkoord ondertekend: C&A, JBC, Bel&Bo, Bel-Confect, Cassis/Paprika, Van der Erve en Jogilo. Van LolaLiza, Stanley/Stella, The Cotton Group , Malu, Tex Alliance en Dto weten we dat ze productie hebben in Bangladesh. Toch hebben ze het 2018 Akkoord nog niet ondertekend. “Bedrijven die het Bangladesh Akkoord niet ondertekenen kunnen niet beweren dat ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen,” zegt Sara Ceustermans, coördinator van de Schone Kleren Campagne. Waarschijnlijk zijn er nog meer Belgische bedrijven die kleren made in Bangladesh verkopen, maar doordat ze niet verplicht zijn hierover te communiceren is het moeilijk hen erover aan te spreken.
Werken in veilige fabrieken, leven in sloppenwijken
“Dankzij het Bangladesh-akkoord zijn de werkomstandigheden van de mensen verbeterd, maar niet zozeer hun levensomstandigheden,” zegt Jef Van Hecken van Wereldsolidariteit. “De kloof tussen hun werk- en leefomgeving wordt alleen maar groter, ze werken heel de dag in een cleane omgeving en dan moeten ze naar huis, naar hun sloppenwijken. Ook het werkritme is toegenomen.” De lonen in de sector liggen extreem laag: het minimumloon bedraagt al 3 jaar nauwelijks meer dan 50 euro per maand. Het leven wordt wel elk jaar duurder: de jaarlijkse inflatie bedraagt ongeveer 12%.
Belgische regering doet te weinig
Kledingbedrijven zeggen al jaren dat ze aan maatschappelijk verantwoord ondernemen doen. In de praktijk verandert er te weinig. Daarom moet de overheid voor strengere regels zorgen. In onze buurlanden woedt het politieke debat over de verantwoordelijkheid van bedrijven volop. België hinkt achterop. Een studie van de KU Leuven bevestigt dat. Ook in België is er regelgeving nodig om ervoor te zorgen dat bedrijven hun businessmodel aanpassen. Die regelgeving moet ervoor zorgen dat bedrijven geen wurgende levertermijnen opleggen, en dat bedrijven een betere prijs per kledingstuk betalen aan de fabrieken waar ze hun kleding laten maken.
En de Belgische bedrijven?
Tot nu toe hebben 7 Belgische bedrijven het 2018 Akkoord ondertekend: C&A, JBC, Bel&Bo, Bel-Confect, Cassis/Paprika, Van der Erve en Jogilo. Malu en Tex Alliance hebben het eerste Akkoord ondertekend, maar niet de opvolger. Van LolaLiza, Stanley/Stella, The Cotton Group en Dto weten we dat ze productie hebben in Bangladesh. Toch hebben ze het 2018 Akkoord nog niet ondertekend. “Bedrijven die het Bangladesh Akkoord niet ondertekenen zijn free-riders: ze profiteren van de inspanningen van diegenen die dat wel doen zonder er zelf aan bij te dragen. Zij kunnen niet beweren dat ze hun maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen,” zegt Sara Ceustermans, coördinator van de Schone Kleren Campagne. “Wij vragen dan ook dat zij zo snel mogelijk het 2018 Akkoord ondertekenen en het aflopen van het huidige Akkoord niet af te wachten. De continuïteit van de inspecties is belangrijk.” Wellicht zijn er nog meer Belgische bedrijven met productie in Bangladesh, maar doordat ze niet verplicht zijn hierover te communiceren is het moeilijk hen te verantwoording te roepen.
Werken in veilige fabrieken, leven in sloppenwijken
“Dankzij het Bangladesh-akkoord zijn de werkomstandigheden van de mensen verbeterd, maar niet zozeer hun levensomstandigheden,” zegt Jef Van Hecken van Wereldsolidariteit. “De kloof tussen hun werk- en leefomgeving wordt alleen maar groter, ze werken heel de dag in een cleane omgeving en dan moeten ze naar huis, naar hun sloppenwijken. Ook het werkritme is toegenomen.” De lonen in de sector liggen extreem laag: het minimumloon bedraagt al 3 jaar nauwelijks meer dan 50 euro per maand. Het leven wordt wel elk jaar duurder: de jaarlijkse inflatie bedraagt ongeveer 12%.
Belgische regering doet te weinig
In onze buurlanden woedt het politieke debat over de verantwoordelijkheid van overheden en bedrijven volop. In Nederland ondertekenden kledingbedrijven, werkgeversfederaties, vakbonden, ngo’s en de overheid het convenant Duurzame Kleding & Textiel (2016). Deelnemende bedrijven moeten de problemen en risico’s op mensenrechtenschendingen en een negatieve milieu-impact onderzoeken en op basis daarvan een plan van aanpak opmaken met concrete doelen. In Duitsland werd iets gelijkaardigs afgesloten: de Textil Bündnis. In Frankrijk is er dan weer een wet goedgekeurd die moederbedrijven en bedrijven met onderaannemers uit alle sectoren verplicht om de impact van hun activiteiten op de mensenrechten doorheen de keten te identificeren én hen verplicht om maatregelen te nemen. Ook in België is een dergelijk beleidskader nodig.
